De complete gids voor anaalklierproblemen bij honden: oorzaken, symptomen en preventie van ‘sleetje rijden’

Je merkt het vast wel: je hond sleept z’n achterwerk over de vloer en heeft een onaangename geur. Dit ‘sleetje rijden’ kan niet alleen vies zijn, maar ook wijzen op vervelende anaalklierproblemen. Jaarlijks krijgt 12 tot 20% van de honden hiermee te maken, vooral kleine rassen en honden ouder dan vijf jaar lopen risico. Deze klachten zorgen vaak voor ongemak en stress bij je trouwe vriend én zorgen voor zorgen bij jou als eigenaar.

In dit artikel ontdek je precies wat de anaalklieren zijn, waar de problemen vandaan komen, hoe je klachten als ‘sleetje rijden’ herkent én op welke manieren je ze kunt behandelen en voorkomen. We nemen je mee door de anatomie van deze klieren, de meest voorkomende oorzaken van verstopping en ontsteking, en delen tips om je hond gezond te houden met de juiste voeding en verzorging. Zo leer je hoe je het ongemak voor je hond kunt verminderen en nare situaties kunt vermijden.

Na het lezen weet je hoe je snel kunt signaleren wanneer er iets aan de hand is, welke stappen je kunt nemen en hoe je samen met je dierenarts kunt zorgen voor een blije, gezonde hond zonder die vervelende anaalklierproblemen.

De anaalklieren liggen bij de hond op “4 uur” en “8 uur” rond de anus, net onder de huid. Ze produceren een sterk ruikende vloeistof die honden gebruiken voor sociale communicatie en territiummarkering. Normaal worden de klieren geleegd bij het ontlasten: de druk van de ontlasting duwt de inhoud naar buiten. Bij stressmomenten – bijvoorbeeld bij angst of opwinding – kan de lediging ook spontaan plaatsvinden.

Anaalklierproblemen komen bij zo’n 12 tot 20 procent van de honden in West-Europa voor. De drie meest gerapporteerde aandoeningen zijn impactie, oftewel verstopping, die voorkomt in 60 tot 70 procent van de gevallen, ontsteking, ook wel sacculitis genoemd, die voorkomt in 20 tot 30 procent, en abcesvorming die voorkomt in 5 tot 10 procent van de gevallen. Onbehandelde verstopping leidt vaak tot pijnlijke infecties, open wonden, systemische ziekte en koorts.

Een hond die langdurig aan de anus bijt of likt, vertoont gedrag dat kan leiden tot huidirritatie. Het sleeptrekken van de achterhand over de grond, ook wel ‘sleetje rijden’ genoemd, is een duidelijk signaal van jeuk of pijn. Daarnaast kan er een zichtbare zwelling of rood plekje naast de anus aanwezig zijn, wat wijst op ophoping of ontsteking. Een scherpe, visachtige geur of vochtvlekken in huis of op vloerkleden kunnen ook duiden op problemen. Honden kunnen pijn ervaren bij het zitten, wat zich uit in langzaam neerzitten, snel weer opstaan of scheef zitten om druk te vermijden. In sommige gevallen ontstaan er kleine wonden of pusophopingen bij een abces.

De consistentie van de ontlasting speelt een belangrijke rol: te zachte ontlasting zorgt voor onvoldoende druk om de kliertjes leeg te duwen, terwijl te harde ontlasting de afvoerkanalen kan afsluiten. Een vezelrijk dieet bevordert een gezond stoelgangpatroon, waarbij oplosbare vezels het volume en de zachtheid verhogen en onoplosbare vezels de doorgang ondersteunen. Probiotica versterken het darmmicrobioom en helpen bij natuurlijke lediging. Daarnaast zijn bepaalde rassen, zoals de Cavalier King Charles Spaniel, Duitse herder, Shih Tzu en Franse Bulldog, genetisch en anatomisch gevoeliger omdat ze van nature nauwe afvoergangen of afwijkende duct-structuren kunnen hebben. Ook immuunfactoren spelen een rol: immuundisfunctie en een vitamine B12-tekort kunnen bijdragen aan chronische ontsteking, waarbij bloedonderzoek en gerichte supplementatie worden aanbevolen.

Een vezelrijk dieet met zowel oplosbare als onoplosbare vezels is essentieel, samen met toevoeging van probiotica om een stabiel darmmicrobioom te behouden. Het is belangrijk om de kleur, consistentie en frequentie van de stoelgang bij te houden om afwijkingen vroeg te signaleren. Zorg daarnaast voor een droge, schone ligplek rond de staartbasis en reinig de anus voorzichtig na elke ontlasting om bacteriegroei te beperken. Vermijd langdurig nat weer en modderige ondergrond. Eigenaren moeten leren vroegtijdige signalen te herkennen, zoals likken, sleetje rijden en geur, en snel handelen door bij eerste klachten de dierenarts te raadplegen. Het documenteren van gedrag en voeding helpt de dierenarts gericht informatie te geven.

De dierenarts of een getrainde eigenaar kan door middel van rectale palpatie de anaalklieren onderzoeken. Daarnaast worden parasieten zoals vlooien, wormen en mijten uitgesloten. Echografie kan worden ingezet voor een non-invasieve beoordeling van de klierinhoud en wandstructuur.

De dierenarts of gespecialiseerde verzorgers kunnen de klieren voorzichtig handmatig ledigen. Bij terugkerende problemen volgt soms spoeling met antiseptica. Als er een infectie is, schrijft de dierenarts antibiotica voor en worden ontstekingsremmers gegeven om pijn en zwelling te verminderen. In hardnekkige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn waarbij de anaalklieren volledig worden verwijderd. Dit brengt het risico met zich mee op beschadiging van de sluitspier en mogelijke fecale incontinentie. Nazorg bestaat uit wondverzorging, pijnstilling en regelmatige controles om terugkeer van klachten te voorkomen.

Anaalklierproblemen bij honden zijn vaak het gevolg van verstopping door onjuiste ontlastingsconsistentie, genetische aanleg en soms immunologische factoren zoals een vitamine B12-tekort. Typische klachten zijn onder andere overmatig likken, ‘sleetje rijden’, zwelling rond de anus en een onaangename geur. Zonder tijdige behandeling kunnen deze problemen zich ontwikkelen tot pijnlijke ontstekingen of abcessen, wat het welzijn van je hond flink aantast.

Vroege herkenning van symptomen is cruciaal. Let goed op afwijkend gedrag zoals sleetje rijden en overmatig likken en schroom niet om bij twijfel een dierenarts te raadplegen. Die kan de diagnose stellen via een lichamelijk onderzoek en eventueel aanvullende technieken zoals echografie, en je begeleiden bij de juiste behandeling. Denk daarbij aan handmatige lediging, medicatie of in zeldzame gevallen een chirurgische ingreep.

Preventie begint bij een gezond vezelrijk dieet en goede hygiëne rondom de anus. Zorg dat de stoelgang stevig maar soepel is en stimuleer een stabiel darmmicrobioom met probiotica. Houd de leefomgeving droog en schoon en wees alert op stressgerelateerde gedragsveranderingen die de anaalklieren kunnen beïnvloeden. Zo voorkom je klachten en beperk je de kans op terugkerende problemen.

Pak deze tips vandaag nog op en werk nauw samen met je dierenarts om de anaalklieren van je hond gezond te houden. Zo zorg je voor meer comfort, minder stress en veel blije staartgebaren. Neem de signalen serieus en handel snel: zo voorkom je onaangename ongemakken en zorg je voor een gelukkige, vitale hond.